W obliczu pandemii Covid-19, która ogarnęła świat w 2020 roku wielu podatników staje przed wyzwaniem polegającym na podsumowaniu rozliczeń wewnątrzgrupowych i sporządzeniu dokumentacji cen transferowych.

Wpływ Covid-19 na ceny transferowe

Z całą pewnością można stwierdzić, że w 2020 roku ceny transferowe, przez pandemię koronawirusa COVID-19, będą kalkulowane w sposób odmienny niż wynikałoby to ze stosowanych w poprzednich latach polityk i zasad. Wiele branż i przedsiębiorstw odczuło negatywne skutki pandemii, wynikające z ograniczenia obrotu towarowego lub uniemożliwienia świadczenia usług (ewentualnie także ich ograniczenia, np. poprzez wprowadzenie specjalnego reżimu sanitarnego). Skutki te mogły wynikać zarówno ze zwiększonego poziomu kosztów, które dotychczasowo nie były ponoszone przez podatników czy też ze zmniejszonego poziomu przychodów (lub z obu tych czynników łącznie). W sytuacji, gdy przez pryzmat COVID analizowane są ceny transferowe i także szerzej – podatki (CIT, VAT) najczęściej występującymi konsekwencjami będą:

• zaburzenia płynności finansowej wynikające z konieczności regulowania VAT należnego przy jednoczesnym wydłużeniu terminów płatności lub braku możliwości wyegzekwowania zapłaty od kontrahentów, nieposiadających środków finansowych
• zmiany cen stosowanych na rynku i w grupach
• zmiany w strukturze zatrudnienia
• zmiany sposobu rozliczeń pomiędzy podmiotami powiązanymi
• zmiany treści zawartych umów
• zmiany terminów płatności lub form płatności (np. wprowadzenie powszechniejszego mechanizmu kompensat)

Ceny transferowe a COVID-19

Konsekwencje właściwe dla cen transferowych w podatku CIT będą miały wpływ na:

• kształt i zawartość dokumentacji cen transferowych
• treść analiz porównawczych (analizy cen transferowych)
• konieczność zabezpieczenia wprowadzonych zmian w rozliczeniach z perspektywy potencjalnej kontroli
• konieczność zabezpieczenia rynkowego poziomu cen
• konieczność zabezpieczenia pozycji członków zarządu (w kontekście składanego oświadczenia o rynkowości stosowanych cen transferowych).

Konsekwentnie, analizując obowiązek dokumentacyjny za 2020 rok konieczne jest ustalenie czy w przypadku danego podatnika wystąpiły jakiegoś rodzaju konsekwencje wynikające z pandemii COVID-19 i czy ich wpływ był istotny dla działalności tego podmiotu. Jeżeli tak, konieczne może być zabezpieczenie wskazanych wyżej obszarów z perspektywy cen transferowych.

Wytyczne OECD w zakresie cen transferowych a pandemia 

Zgodnie z Wytycznymi OECD, dotyczącymi wpływu pandemii na ceny transferowe („Guidance on the transfer pricing implications of the COVID-19 pandemic”), które mają pomóc zarówno podmiotom powiązanym, jak również administracjom podatkowym w znalezieniu satysfakcjonujących rozwiązań odnośnie problematyki stosowania zasady ceny rynkowej w latach obrotowych objętych wpływem pandemii, szereg problemów związanych z cenami transferowymi będzie wymagał stosowania nieszablonowych rozwiązań w kontekście dokumentowania roku 2020. Wytyczne OECD adresują kwestię braku miarodajnych danych dla skalkulowania wpływu pandemii na określone branże, który mógłby być podstawą dla zaktualizowania analiz danych porównawczych, wskazując na możliwość referowania do danych dot. kryzysu finansowego z lat 2008-2009 czy stosowaniu podejścia w oparciu o koszty budżetowane. Jednocześnie zwracają uwagę, że wszelkie zdarzenia gospodarcze wpływające na rozliczenia i charakter działalności podmiotu podczas pandemii powinny być oceniane zgodnie z dotychczasową praktyką. W procesie dostosowywania dokumentacji za 2020 rok posiłkowanie się Wytycznymi OECD jest zdecydowanie zalecanym działaniem.

Ceny transferowe a MDR

Co również istotne, zmiany w rozliczeniach wewnątrzgrupowych, wynikające z pandemii koronawirusa, mogą przybierać formę szeroko rozumianej restrukturyzacji, polegającej np. na przeniesieniu danego obszaru działalności z jednego podmiotu do innego. Chęć wygenerowania oszczędności na poziomie grupowym może prowadzić do podjęcia działań zmierzających do koncentracji określonych funkcji i aktywów w ramach poszczególnych podmiotów. W takim wypadku konieczne może stać się przeanalizowanie takich zmian z perspektywy przepisów o MDR. Przeniesienie obszaru działalności z jednego podmiotu do innego wiąże się z przeniesieniem również potencjału do generowania zysku, co wpływa na poziom przychodów obu podmiotów. Tego rodzaju zdarzenie może wymagać przeanalizowania go z perspektywy obowiązku raportowania schematu podatkowego.

Ceny transferowe a pożyczki

Szczególną uwagę należy również zwrócić na kwestie finansowania wewnątrzgrupowego, którego źródeł można upatrywać w trakcie trwającej w 2020 roku pandemii. Kontrahenci (pożyczkodawca i pożyczkobiorca) powinni przeanalizować nie tylko wzajemną sytuację finansową, ale również wziąć pod uwagę poziom rynkowego oprocentowania, a ten z uwagi na spadające w okresie pandemii referencyjne stopy procentowe może nie być łatwy do oszacowania (jeden z głównych składników zmiennego oprocentowania spada, ale faktyczne ryzyko udzielenia finansowania podmiotowi działającemu np. w branży dotkniętej lockdownem wzrasta i powinno być odzwierciedlone w poziomie oprocentowania). Konsekwentnie ceny transferowe w kontekście udzielonej lub otrzymanej od podmiotu powiązanego pożyczki powinny być skalkulowane w sposób uwzględniający poziom ryzyka wynikającego z panującej w danym okresie sytuacji.

Analiza cen transferowych a COVID

W kontekście pandemii koronawirusa konieczne jest również podjęcie wysiłku w celu zweryfikowania czy analizy cen transferowych przeprowadzone w latach ubiegłych wymagają aktualizacji. Jeżeli podatnik odczuł konsekwencje pandemii COVID-19 i miały one istotny wpływ na jego działalność, to być może z perspektywy cen transferowych należałoby zabezpieczyć również rynkowy charakter rozliczeń wewnątrzgrupowych, poprzez stosowną aktualizację sporządzonych w latach ubiegłych analiz cen transferowych. W ślad za taką aktualizacją powinno iść podjęcie dodatkowych działań w celu uwzględnienia jej w dokumentacji cen transferowych.