Wpisy

W obliczu pandemii Covid-19, która ogarnęła świat w 2020 roku wielu podatników staje przed wyzwaniem polegającym na podsumowaniu rozliczeń wewnątrzgrupowych i sporządzeniu dokumentacji cen transferowych.

Wpływ Covid-19 na ceny transferowe

Z całą pewnością można stwierdzić, że w 2020 roku ceny transferowe, przez pandemię koronawirusa COVID-19, będą kalkulowane w sposób odmienny niż wynikałoby to ze stosowanych w poprzednich latach polityk i zasad. Wiele branż i przedsiębiorstw odczuło negatywne skutki pandemii, wynikające z ograniczenia obrotu towarowego lub uniemożliwienia świadczenia usług (ewentualnie także ich ograniczenia, np. poprzez wprowadzenie specjalnego reżimu sanitarnego). Skutki te mogły wynikać zarówno ze zwiększonego poziomu kosztów, które dotychczasowo nie były ponoszone przez podatników czy też ze zmniejszonego poziomu przychodów (lub z obu tych czynników łącznie). W sytuacji, gdy przez pryzmat COVID analizowane są ceny transferowe i także szerzej – podatki (CIT, VAT) najczęściej występującymi konsekwencjami będą:

  • zaburzenia płynności finansowej wynikające z konieczności regulowania VAT należnego przy jednoczesnym wydłużeniu terminów płatności lub braku możliwości wyegzekwowania zapłaty od kontrahentów, nieposiadających środków finansowych
  • zmiany cen stosowanych na rynku i w grupach
  • zmiany w strukturze zatrudnienia
  • zmiany sposobu rozliczeń pomiędzy podmiotami powiązanymi
  • zmiany treści zawartych umów
  • zmiany terminów płatności lub form płatności (np. wprowadzenie powszechniejszego mechanizmu kompensat)

Ceny transferowe a COVID-19

Konsekwencje właściwe dla cen transferowych w podatku CIT będą miały wpływ na:

  • kształt i zawartość dokumentacji cen transferowych
  • treść analiz porównawczych (analizy cen transferowych)
  • konieczność zabezpieczenia wprowadzonych zmian w rozliczeniach z perspektywy potencjalnej kontroli
  • konieczność zabezpieczenia rynkowego poziomu cen
  • konieczność zabezpieczenia pozycji członków zarządu (w kontekście składanego oświadczenia o rynkowości stosowanych cen transferowych).

Konsekwentnie, analizując obowiązek dokumentacyjny za 2020 rok konieczne jest ustalenie czy w przypadku danego podatnika wystąpiły jakiegoś rodzaju konsekwencje wynikające z pandemii COVID-19 i czy ich wpływ był istotny dla działalności tego podmiotu. Jeżeli tak, konieczne może być zabezpieczenie wskazanych wyżej obszarów z perspektywy cen transferowych.

Wytyczne OECD w zakresie cen transferowych a pandemia 

Zgodnie z Wytycznymi OECD, dotyczącymi wpływu pandemii na ceny transferowe („Guidance on the transfer pricing implications of the COVID-19 pandemic”), które mają pomóc zarówno podmiotom powiązanym, jak również administracjom podatkowym w znalezieniu satysfakcjonujących rozwiązań odnośnie problematyki stosowania zasady ceny rynkowej w latach obrotowych objętych wpływem pandemii, szereg problemów związanych z cenami transferowymi będzie wymagał stosowania nieszablonowych rozwiązań w kontekście dokumentowania roku 2020. Wytyczne OECD adresują kwestię braku miarodajnych danych dla skalkulowania wpływu pandemii na określone branże, który mógłby być podstawą dla zaktualizowania analiz danych porównawczych, wskazując na możliwość referowania do danych dot. kryzysu finansowego z lat 2008-2009 czy stosowaniu podejścia w oparciu o koszty budżetowane. Jednocześnie zwracają uwagę, że wszelkie zdarzenia gospodarcze wpływające na rozliczenia i charakter działalności podmiotu podczas pandemii powinny być oceniane zgodnie z dotychczasową praktyką. W procesie dostosowywania dokumentacji za 2020 rok posiłkowanie się Wytycznymi OECD jest zdecydowanie zalecanym działaniem.

Ceny transferowe a MDR

Co również istotne, zmiany w rozliczeniach wewnątrzgrupowych, wynikające z pandemii koronawirusa, mogą przybierać formę szeroko rozumianej restrukturyzacji, polegającej np. na przeniesieniu danego obszaru działalności z jednego podmiotu do innego. Chęć wygenerowania oszczędności na poziomie grupowym może prowadzić do podjęcia działań zmierzających do koncentracji określonych funkcji i aktywów w ramach poszczególnych podmiotów. W takim wypadku konieczne może stać się przeanalizowanie takich zmian z perspektywy przepisów o MDR. Przeniesienie obszaru działalności z jednego podmiotu do innego wiąże się z przeniesieniem również potencjału do generowania zysku, co wpływa na poziom przychodów obu podmiotów. Tego rodzaju zdarzenie może wymagać przeanalizowania go z perspektywy obowiązku raportowania schematu podatkowego.

 

Ceny transferowe a pożyczki

Szczególną uwagę należy również zwrócić na kwestie finansowania wewnątrzgrupowego, którego źródeł można upatrywać w trakcie trwającej w 2020 roku pandemii. Kontrahenci (pożyczkodawca i pożyczkobiorca) powinni przeanalizować nie tylko wzajemną sytuację finansową, ale również wziąć pod uwagę poziom rynkowego oprocentowania, a ten z uwagi na spadające w okresie pandemii referencyjne stopy procentowe może nie być łatwy do oszacowania (jeden z głównych składników zmiennego oprocentowania spada, ale faktyczne ryzyko udzielenia finansowania podmiotowi działającemu np. w branży dotkniętej lockdownem wzrasta i powinno być odzwierciedlone w poziomie oprocentowania). Konsekwentnie ceny transferowe w kontekście udzielonej lub otrzymanej od podmiotu powiązanego pożyczki powinny być skalkulowane w sposób uwzględniający poziom ryzyka wynikającego z panującej w danym okresie sytuacji.

 

Analiza cen transferowych a COVID

W kontekście pandemii koronawirusa konieczne jest również podjęcie wysiłku w celu zweryfikowania czy analizy cen transferowych przeprowadzone w latach ubiegłych wymagają aktualizacji. Jeżeli podatnik odczuł konsekwencje pandemii COVID-19 i miały one istotny wpływ na jego działalność, to być może z perspektywy cen transferowych należałoby zabezpieczyć również rynkowy charakter rozliczeń wewnątrzgrupowych, poprzez stosowną aktualizację sporządzonych w latach ubiegłych analiz cen transferowych. W ślad za taką aktualizacją powinno iść podjęcie dodatkowych działań w celu uwzględnienia jej w dokumentacji cen transferowych.

W dzisiejszym artykule prezentujemy przegląd zmian, które czekają na przedsiębiorców w 2019 roku, dotyczących podatku od towarów i usług. W niektórych aspektach proponowane zmiany są rewolucyjne i likwidują dotychczasowe, ugruntowane przez wiele lat obowiązki, wprowadzając w ich miejsce nowe. Zmiany mają ewidentny związek z postępującym uszczelnianiem systemu VAT w Polsce i zwiększaniem wpływów z tego podatku do budżetu Państwa.

Nowa matryca VAT

Zgodnie z treścią projektu ustawy o zmianie Ordynacji podatkowej (obecnie, na dzień 7 grudnia 2018 roku projekt jest  na etapie opiniowania) od 1 kwietnia 2019 roku planuje się wprowadzenie tzw. nowej matrycy VAT. Głównym założeniem projektu jest zmiana klasyfikacji w odniesieniu do obrotu towarowego podlegającego VAT. Zmiana ta polega na zastąpieniu klasyfikacji PKWiU klasyfikacją nomenklatury scalonej (CN). Projekt zakłada wprowadzenie do Ordynacji podatkowej Rozdziału 1a, dotyczącego Wiążącej Informacji Stawkowej, zawierającego definicję legalną takiej informacji i zasady jej konstrukcji. Zgodnie z treścią projektu wiążąca informacja stawkowa, zwana „WIS”, jest decyzją wydawaną na potrzeby opodatkowania podatkiem dostawy towarów, importu towarów, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów albo świadczenia usług, która zawiera:

  • opis towaru albo usługi będących przedmiotem WIS;
  • klasyfikację tego towaru według działu, pozycji, podpozycji lub kodu Nomenklatury Scalonej (CN) albo tej usługi według działu, grupy, klasy, kategorii, podkategorii lub pozycji PKWiU niezbędną do:
    • określenia stawki właściwej dla tego towaru albo dla tej usługi,
    • stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie, w przypadku, o którym mowa w art. 41b ust. 3;
  • stawkę podatku właściwą dla tego towaru albo dla tej usługi.

Intencją ustawodawcy jest wyeliminowanie problemu, który pojawia się przy opodatkowaniu towarów i usług, które są do siebie podobne. Po wprowadzeniu nowelizacji takie towary i usługi nie powinny podlegać opodatkowaniu na rozbieżnych zasadach.

Nowy mechanizm kalkulacji stawek VAT

Zgodnie z projektem ustawy, która obowiązywać ma od 1 stycznia 2019 roku zmianie podlegają zasady kalkulacji stawek VAT. Przyjęte przez Sejm zmiany zakładają, że stawki w wysokości 23 proc. i 8 proc., jak również stawka zryczałtowanego zwrotu podatku dla rolników w wysokości 7 proc. i stawka ryczałtu dla podatników świadczących usługi taksówek osobowych w wysokości 4 proc. będą obowiązywać od 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, w którym spełnione zostaną określone warunki relacji długu do PKB. Pierwszy z tych warunków zakłada, że dług publiczny pomniejszony o wartość gotówki, jaką resort ma na swoich rachunkach, będzie się utrzymywał powyżej 43 proc. PKB. Drugi warunek zakłada, że różnica między deficytem sektora finansów publicznych a celem, do którego Polska zobowiązała się zmierzać, będzie większa niż 6 proc. PKB. Wiceminister finansów Filip Świtała zapewnił, że „szacujemy, że w roku 2018 ten wskaźnik zadłużenia (…) planujemy na poziomie 45,9 proc. Widzimy, że z 2017 r. (wskaźnik ten wyniósł – PAP) 47,7 proc., planujemy zejście na 45,9 proc. Czyli to jest tak, że cele, które spowodują obniżenie stawek (…) są realne. (…) Nie jest wykluczone, że już w roku 2019 być może będzie możliwe osiągnięcie tych wskaźników, o których mówimy”. W praktyce jednak szacuje się, że faktyczne obniżenie stawek możliwe jest dopiero w 2023 roku.

Implementacja dyrektyw 2016/1065 oraz 2017/2455

Zgodnie z nowelizacją, która wchodzi w życie od 1 stycznia 2019 roku, wprowadzone zostają regulacje związane z opodatkowaniem bonów jednego przeznaczenia (specific purpose voucher, SPV) oraz bonów różnego przeznaczenia (multi purpose voucher, MPV). Bony SPV będą stanowiły podstawę w przypadku, w którym miejsce dostawy towarów lub świadczenia usług, na które bon będzie wymieniany oraz kwota należnego podatku z tytułu tych towarów lub usług są znane w momencie emisji bonu. Opodatkowanie bonów nastąpi już w momencie ich wydania i przy każdym transferze bonow. Narzuca to obowiązek opodatkowania bonów SPV metodą „w stu”, tj. kwota wartość bonu będzie wartością brutto, zawierającą w sobie już podatek VAT. Inne zasady dotyczyć będą bonów wielokrotnego przeznaczenia (MPV), które mogą pokrywać koszt wyświadczenia różnych usug lub sprzedaży różnych towarów (tj. opodatkowanych różnymi stawkami VAT). W przypadku takich bonów ich opodatkowanie nastąpi dopiero w momencie faktycznego przekazania towarów lub faktycznego świadczenia usług wydawanych (wykonywanych) w zamian za bon.

Nowelizacja implementuje również dyrektywę, która dotyczy rozliczania podatku VAT od usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych, świadczonych na rzecz konsumentów zlokalizowanych w innych państwach członkowskich niż usługodawca.

Kasy rejestrujące – nowe obowiązki dla podatników

Zgodnie z projektem nowelizacji wprowadza się obowiązek stosowania kas rejestrujących (online) przez podatników VAT. Projekt przewiduje refundację w wysokości 90% ceny zakupu kasy, nie więcej niż 700 zł, ale tylko w przypadku nabycia nowego rodzaju kas. Wdrażanie nowych obowiązków jest rozłożone w czasie:

  • od 1 stycznia 2019 r. przy: sprzedaży benzyny silnikowej, oleju napędowego, gazu przeznaczonego do napędu silników spalinowych oraz świadczenie usług naprawy pojazdów silnikowych oraz motorowerów (w tym naprawy opon, ich zakładania, bieżnikowania i regenerowania) oraz w zakresie wymiany opon lub kół dla pojazdów silnikowych oraz motorowerów;

 

  • od 1 lipca 2019 r. przy: usługach związanych z wyżywieniem wyłącznie świadczonych przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo, oraz w zakresie krótkotrwałego zakwaterowania

 

  • od 1 stycznia 2020 r. przy: usługach fryzjerskich, kosmetycznych i kosmetologicznych, budowlanych, w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów, prawniczych oraz związanych z działalnością obiektów służących poprawie kondycji fizycznej.

Zmiany w pakiecie paliwowym

Zgodnie z treścią nowelizacji, od 1 stycznia 2019 roku wprowadza się zmiany w tzw. pakiecie paliwowym, które polegają na tym, aby w ustawie o VAT i pakiecie paliwowym definiowano paliwa tak, jak w prawie energetycznym. Inne zmiany, np. w Ordynacji podatkowej, polegają na doprecyzowaniu, że przepisu o nadpłacie nie stosuje się, jeżeli zwrot nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku, którego ciężar został przerzucony na nabywcę (lub na osoby trzecie) skutkowałby nieuzasadnionym wzbogaceniem podatnika.

Ważną zmianą jest również modyfikacja definicji pierwszego zasiedlenia. Zgodnie z treścią nowelizacji poprzez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi, lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne, budynków, budowli lub ich części, po ich:

  • wybudowaniu lub
  • ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Znika zatem zapis dotyczący oddania w użytkowanie w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu.

Obecnie projekt jest na etapie opiniowania.

Biała lista czynnych podatników VAT

Nowelizacja zakłada stworzenie tzw. białej listy czynnych podatników VAT, która zawierałaby m.in. numery ich rachunków bankowych. W przypadku, gdy jakikolwiek podmiot gospodarczy dokonałby płatności na rachunek inny niż ten wskazany na białej liście, a płatność taka przekraczałąby 15 tysięcy złotych, podmiot ten nie będzie miał prawa do ujęcia takiej płatności jako koszt podatkowy.

Projekt jest na etapie konsultacji w Komisji Prawniczej.

JPK_VDEK i likwidacja deklaracji VAT

Projekt nowelizacji przewiduje likwidację m. in. deklaracji VAT-7 i VAT-27 i inkroporowanie ich treści do nowego, bardziej rozbudowanego pliku JPK, którego robocza nazwa brzmi JPK_VDEK. Zgodnie z uzasadnieniem projektu nowy plik kontrolny powinien zawierać zarówno dane z deklaracji jak i ewidencji VAT. Co jednak istotne, obecnie nie istnieje szczegółowy katalog danych i informacji, które będą podlegać raportowaniu w oparciu o nowelizację. Projektowane przepisy wskazują, że ewidencja VAT będzie musiała zawierać nie tylko dane pozwalające na prawidłowe rozliczenie podatku czy sporządzenie deklaracji, ale także dane pozwalające na kontrolę tych obowiązków przez organ podatkowy. Niestety stwierdzenie dot. „umożliwienia kontroli przez organ podatkowy” jest na tyle nieprecyzyjne, że trudno mówic na obecnym etapie o wyczerpującym charakterze nowelizacji.

Projektowana ustawa zakłada także utworzenie Centralnego Rejestru Faktur, działającego w oparciu m.in. o przekazywane przez podatników pliki JPK_VAT.

Obecnie projekt jest na etapie konsultacji publicznych, których zakończenie zaplanowane jest na 28 grudnia 2018 r. Wstępnie nowe przepisy powinny obowiązywać od 1 lipca 2019 r.

 

W przypadku wystąpienia jakichkolwiek wątpliwości związanych z prezentowanymi wyżej nowelizacjami lub bezpośrednimi rozliczeniami VAT w Państwa firmie zachęcamy do kontaktu z naszą Kancelarią.